Bir sosyal dayanışma sembolü: Les Enfoirés konserleri

-
Aa
+
a
a
a

Fransız Öpücüğü'nde bu hafta, Fransa’nın en uzun soluklu sosyal dayanışma projelerinden biri olan Les restos du cœur'ü ve bu proje kapsamında düzenlenen Les Enfoirés konserlerini mercek altına aldık. Program boyunca hem organizasyonun otuz yıllık gelişimine göz attık hem de her yıl düzenlenen konserlerde yer alan şarkılardan örnekler dinledik. 

Les Enfoirés

Programa Les restos du cœur organizasyonu için 1985’te, Jean-Jacques Goldman tarafından bestelenen La chanson des restos ile başladık. Goldman dışında Yves Montand, oyuncu Nathalie Baye, sunucu Michel Drucker, dönemin ünlü futbolcusu Michel Platini ve Les restos du cœur’ün fikir babası, komedyen Coluche seslendirmişti parçayı.

Amerikalı şarkıcıların Afrika’daki açlık sorunu için bir araya geldiği 1985 yılında, Fransa’da da, Coluche’ün yoksullar ve evsizler için ücretsiz bir yemek dağıtım organizasyonu, bir anlamda büyük çaplı bir aşevi kurma fikri sayesinde temelleri atılmıştı Les restos du cœur yani Gönül Restoranlarının. 1986’nın Ocak ayında bu organizasyonun tanıtımını yapmak üzere televizyonda dört saat süren bir programa imza atmıştı ünlü komedyen. Yine bu dönemde sanatçı dostlarından bu organizasyon yararına bir turneye çıkmalarını istemişti. Bazıları bunu reddedince de onlara: "Hepiniz bir grup serserisiniz" tarzı bir cevap vermişti. İşte Les Enfoirés, yani en hafif tabirle “Serseriler” ismi de buradan geliyor. Coluche’ün 1986’da hayatını kaybetmesinin ardından Josiane Balasko, Miou-Miou ve Michel Sardou gibi isimler destek verdi organizasyona. 1988’de, yapılan bağışların belli oranda vergiden muaf tutulmasını sağlayan "Coluche yasası" Fransız meclisinde kabul edildi.  Ertesi yıl da Les Enfoirés ilk turnesini gerçekleştirdi. 1992’den itibaren bu konserler her yıl düzenlenmeye başladı ve günümüze kadar devam etti. CD ve DVD satışları da ayrı bir gelir kaynağı oldu projeye. 1992 yılında düzenlenen konserde Georges Brassens’in ünlü şarkılarından Chanson pour l’auvergnat’yı da seslendirmişti topluluk. Brassens şarkıyı 1954’te yazmıştı. İkinci Dünya Savaşı sırasında, Fransa işgal altındayken, Almanlar tarafından kurulan Zorunlu Çalışma Hizmetinden kaçtığı dönemde, onu evlerinde konuk eden Marcel ve Jeanne Planche çifti ilham kaynağı olmuştu bu parça için sanatçıya. 

Les Enfoirés konseri, 1994'ün 27 Ocak’ında, Le Grand Rex salonunda düzenlenmişti. Coluche ve Daniel Balavoine’ın hayatlarını kaybetmesinin ardından organizasyonun manevi babası konumuna gelen Jean-Jacques Goldman dışında Patrick Bruel, Céline Dion, Renaud, Jane Birkin ve Charles Aznavour gibi isimler katılmıştı konsere. Konserde seslendirilen şarkılardan biri de 2005 yılında, son yirmi yılın en iyi şarkısı seçilecek olan Foule Sentimentale’di. Alain Souchon’un aklına 1992 Noel’inde gelmişti böyle bir şarkı yazmak. Ona göre yılın bu döneminde alınan tüm o hediyeler son derece gereksizdi ve onu rahatsız ediyordu. Sanatçı aynı zamanda hep daha fazlasını isteyen “modern” insandan da oldukça dertliydi. Bunun üzerine tüketim toplumunu eleştiren bir şarkı yazmaya karar verdi ve Foule Sentimentale çıktı böylece ortaya, şarkı kısa sürede sanatçının kariyerine damgasını vurdu. 

1995 yılına geldiğimizde Les restos du cœur organizasyonu Fransa çapında iyiden iyiye yayılmaya başlamıştı. Paris’te, 70 evsizi ağırlayacak kapasitede bir merkez kurulmuş, Poissy, Le Mans ve Dijon’da da sosyal konutlar inşa edilmişti. Bu dönemde 25 bin gönüllü, tam 50 milyon yemek dağıtımı gerçekleştirmişti ihtiyaç sahiplerine. O yılki Les Enfoirés konseri ise 6 Mart’ta, Paris’teki Théâtre de l’Opéra Comique’de düzenlenmişti. Konsere Patrick Bruel, Patricia Kaas, Alain Souchon ve Vanessa Paradis gibi organizasyonun gedikli isimleri dışında Gilbert Bécaud ve Serge Reggiani gibi Fransız müziğinin efsanevi sanatçıları da katılmıştı. Konserde ki farklı jenerasyonu bir araya getiren bir düet de yer alıyordu. Patrick Bruel ve Serge Reggiani'nin birlikte seslendirdiği, 1971 tarihli L'italien'in sözleri, Mayıs ayında kaybettiğimiz Jean-Loup Dabadie’ye aitti. Müziği ise Jacques Datin imzasını taşıyor. 

1997 yılında Les Restos du Cœur organizasyonu kapsamında ilk CLE (İletişim, Okuma ve Yazma Merkezleri) açıldı. Bu merkezlerin amacı okuma yazma güçlüğü çekenlere yardımcı olmaktı. Aynı dönemde Montbard ve Toulon’da iki sosyal konut hizmete sunuldu. O yılki Les Enfoirés konseri de Paris’te düzenlenmişti. Birçok şarkıcının yanı sıra Catherine Deneuve, Sandrine Kiberlain, Michele Laroque ve Fanny Ardant gibi ünlü oyuncular da katılmıştı konsere. Gecenin flaş isimlerinden biri de Johnny Hallyday’di. Jean-Jacques Goldman’ın onun için yazdığı L’Envie adlı parçayı birlikte seslendirmişti ikili. Hayatta istediği her şeyi elde etmiş fakat bu kez de arzu etme arzusunu yitirmiş bir adamın hikâyesini anlatıyordu şarkı. 

1998 yılında, yine Paris’te düzenlenen konserde Vanessa Paradis ve Maxime Le Forestier, Fransız popüler müziğinin en sevilen şarkılarından birini seslendirmişti. Renaud, 1980’de dünyaya gelen kızı Lolita için yazmıştı şarkıyı 1985 yılında. Sanatçı şarkıda küçük kızıyla, kendi çocukluk hatıraları üzerinden konuşuyordu adeta. O dönemde çok sevdiği şekerlerden, kurabiyelerden bahsediyordu. Şarkıya adını veren Mistral gagnant da bir kâğıt içinde satılan bir tür şekerlemeydi. Şekeri bitirince kâğıdın içinden “gagnant” yani "kazanan" yazısı çıkarsa bunlardan ücretsiz bir tane daha almaya hak kazanıyordu çocuklar. Parça yayınlandıktan sonra bir buçuk milyonun üzerinde bir satış rakamına ulaştı ve 2015’te yapılan bir ankette Fransız halkının en sevdiği şarkı seçildi.

İki binli yılların başında Les restos du cœur gönüllüleri bir otobüsle Fransa turuna çıkmış ve altmış milyon yemek dağıtmıştı. Dağıtılan yemek ve gönüllü sayısı her geçen yıl arttı ve 51 bin gönüllü, 700 bin kişiye 81 milyonun üzerine yemek sağladı. Bu dönemde Les Enfoirés konserlerinde de her yıl farklı bir tema seçilmeye başlanmıştı. Örneğin: 2002’deki konserde seyahat, 2004’te uzay, 2006’da kasaba gibi temalar ele alındı ve şarkıların yanında bu konularla ilgili skeçler sahnelendi, aynı zamanda bu temaları işleyen şarkılar potpuri formatında seslendirildi. 2002 yılında Marsilya’da düzenlenen konsere “Hepimiz aynı gemideyiz” adı verilmişti. Buna uygun olarak adalar, balık avı ve aşk gibi temaları işleyen potpurileri seslendirdi konsere katılan sanatçılar. 

2003 yılındaki Les Enfoirés konseri, bu kez Lille kentindeki Zenith salonunda gerçekleştirilmişti. Bu konserde klasik kadroya; Gérard Darmon, Dany Brillant ve Arielle Dombasle gibi isimler eklenmişti. Konserde seslendirilen parçalardan biri de, tam on beş yıl önce, 2005’in Şubat ayında kaybettiğimiz Pierre Bachelet’ye ait olan Elle est d’ailleurs’dü. Kariyerine besteci olarak başlamıştı Bachelet. Başrolünde Sylvia Kristel’in yer aldığı Just Jaeckin’in ünlü erotik filmi Emmanuelle’in müziği aitti. Finansal sorunlar nedeniyle yorumculuk görevini de Bachelet üstlenmiş, böylece şarkıcılık kariyeri de başlamıştı. İlk albümü "L’Atlantique"i 1975’te yayınlamıştı sanatçı,  albümdeki parçaların tümü kendi imzasını taşıyordu. İkinci albümü "Elle est d’ailleurs" ise 1980’de çıkmıştı piyasaya ve özellikle albümün isim şarkısı sayesinde onu bir yıldız konumuna yükseltmişti. Parçanın sözleri Jean-Pierre Lang, müziği ise Pierre Bachelet’ye aitti.

2019 yılı itibarıyla artık otuz yılı geride bıraktı Les Enfoirés turneleri. Projeye bu dönemde yüzlerce sanatçı destek verdi . Les restos du cœur organizasyonu başka birçok toplumsal dayanışma projesine ilham kaynağı oldu. Örneğin doksanların başında AIDS’le mücadele amacıyla Sol En Si adlı proje hayata geçirildi. Line Renaud ve Pascal Obispo öncülüğünde 1998’de bir araya gelen sanatçılar, yine aynı hastalıkla mücadele için "Ensemble" adlı bir albüm yayınladılar. 1989’da, Ermenistan depremi sonrasında Charles Aznavour’un başını çektiği seksen kadar sanatçı, Pour toi Arménie adlı şarkıyı seslendirdi. 1998’de ise Misossec ve Dominique A gibi isimler “Comme un seul homme” adlı albümle organ bağışı derneği yararına harekete geçtiler. Bu arada Les Enfoirés üyeleri, verilen konserlerde genellikle başkalarına ait şarkıları yorumluyorlar ama özellikle iki binlerden bu yana, hemen her yıl orijinal bir single da yayınlanıyor. Bu, zaman zaman yeni bir beste olabiliyor, bazen de ünlü bir şarkının Fransızca cover’ı. Örneğin 2009’da, Les Enfoirés’nin yirminci yılı onuruna, Status Quo’nun meşhur ettiği In The Army Now adlı parçayı Fransızca sözlerle seslendirmişti grup üyeleri. “Bize sadece bir akşam için demişlerdi, ama yirmi yıldır buradayız, gel sen de bizim ordumuza katıl” demişlerdi şarkılarında.

Şarkıcı / YorumcuParça AdıAlbüm AdıSüre
Coluche & Yves Montand & Nathalie Baye & Michel Drucker & Michel Platini & Jean-Jacques Goldman La chanson des restos Les 30 ans des Enfoirés 4:17
Jean-Jacques Goldman & Carole Fredericks & Michael Jones & Renaud & Patricia Kaas & Muriel Robin & Patrick Sébastien & Smain Chanson pour l'Auvergnat La soirée des Enfoirés à l'Opéra 3:45
Alain Souchon & Vanessa Paradis & Laurent Voulzy Foule Sentimentale Les Enfoirés au Grand Rex 4:25
Patrick Bruel & Serge Reggiani L'italien Les Enfoirés à l'Opéra Comique 3:32
Jean-Jacques Goldman & Patrick Bruel & Roch Voisine & Johnny Hallyday L'envie Le Zénith des Enfoirés 4:15
Zazie & Pierre Palmade & Patrick Timsit Mon truc en plumes Enfoirés en 2000 2:47
Vanessa Paradis & Maxime Le Forestier Mistral Gagnant Enfoirés en coeur 3:02
Lââm & Yannick Noah - Garou & Gérald de Palmas - Pierre Palmade - Patricia Kaas & Liane Foly - Muriel Robin & Maurane Medley - Le départ (Au café des délices, L'Amérique, Debout les gars, On ira, Partir) Tous dans le même bateau 5:56
Alain Souchon & Gérard Darmon & Garou & Jean-Louis Aubert & Marc Lavoine Elle est d'ailleurs La foire aux Enfoirés 4:20
Les Enfoirés Ici, Les Enfoirés Les Enfoirés font leur cinéma 3:32